Say nắng, say nóng hay Viêm não – màng não! Dấu hiệu cần đưa trẻ đến sớm.

Nước ta với đặc trưng khí hậu nhiệt đới gió mùa, thời tiết mùa hè vô cùng khắc nghiệt. Đặc biệt, là những ngày qua, khi thời tiết trở nên vô cùng khó chịu, với mức nhiệt độ cao, bệnh nhi đến khám với triệu chứng sốt gia tăng. Nhiều gia đình nghĩ trẻ bị say nắng, say nóng nên không muốn cho trẻ nhập viện.

Tuy nhiên, nhiều phụ huynh không biết rằng có nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cũng có triệu chứng tương tự như say nắng, say nóng. Nhất là giai đoạn này, bệnh viêm não - màng não đang phát triển mạnh và gây bệnh ở nhiều trẻ.

Điển hình gần đây nhất, ngày 24/7/2022 khoa Cấp cứu tiếp nhận bệnh nhân P.H.Q (54 tháng tuổi), địa chỉ Nghĩa Đàn, Nghệ An đến khám vì sốt cao.

 Theo bố mẹ trẻ kể lại, trẻ ở nhà xuất hiện tình trạng sốt cao kèm da nóng đỏ và khô, đau đầu, nôn thức ăn. Việc đầu tiên các bố mẹ nghĩ rằng trời nắng nóng trẻ bị say nóng, say nắng nên chỉ cần hạ sốt, chườm mát cho trẻ cũng như bổ sung thêm nước, điện giải oresol. Sau 2 ngày, trẻ không đỡ gia đình mới đưa trẻ đến viện.

Qua thăm khám, trẻ có chỉ định nhập viện vì nghi ngờ bị Viêm não – màng não nhưng gia đình không đồng ý. Bác sỹ đã giải thích mối nguy hiểm của bệnh nếu phát hiện muộn. Sau đó, trẻ được phân lập dịch não tủy có 220 tế bào và điều trị theo phác đồ bệnh Viêm não, viêm màng não.

Theo Tiến sĩ Trần Văn Cương – Phó giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cho biết: Bệnh viêm não, viêm màng não gặp ở nhiều độ tuổi, thậm chí cả trẻ sơ sinh. Trong khi giai đoạn đầu, không có dấu hiệu điển hình dễ nhầm lẫn các bệnh lý khác. Vì vậy, trẻ nhập viện thường ở giai đoạn nặng, thay đổi ý thức, hôn mê, phù não nặng nếu không được cấp cứu kịp thời trẻ có thể nguy kịch, đe dọa tử vong nhanh chóng.

Bệnh viêm màng não liên quan đến vi khuẩn với 3 loại phổ biến là phế cầu, Hib và não mô cầu, ngoài ra còn có tụ cầu, liên cầu, E.coli...

Bệnh viêm não thường do virus (chiếm 60%), phổ biến nhất là virus viêm não Nhật Bản, Herpes, virus EV gây bệnh tay chân miệng... Trẻ cũng có thể mắc viêm não thứ phát sau khi mắc các bệnh như cúm, sởi, thuỷ đậu... do virus biến thể, gây viêm não, thường sau 1-2 tuần.

Triệu chứng lâm sàng thường không điển hình ở giai đoạn sớm, với các biểu hiện lâm sàng giống say nóng, say nắng hay các bệnh hô hấp khác như: sốt, đau đầu, buồn nôn... Tuy nhiên, trẻ có thể không có những triệu chứng này, đặc biệt ở nhóm trẻ sơ sinh, ban đầu trẻ có thể chỉ quấy khóc, bú kém, nôn trớ... Do đó việc phát hiện viêm não, viêm màng não ở trẻ nhỏ rất khó khăn. Ở giai đoạn muộn, bệnh viêm não và viêm màng não đều có các triệu chứng thần kinh giống nhau như lờ đờ, kích thích vật vã, co giật, hôn mê...

Điều đáng nói, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời trong vòng 24h – 48h khởi bệnh thì tỷ lệ tử vong giảm xuống, hạn chế các di chứng về thần kinh, vận động.

Do đó, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý thời tiết nắng nóng hiện nay tránh để trẻ say nắng, say nóng và phát hiện các dấu hiệu sớm của bệnh viêm não, viêm màng não. Khi thấy trẻ sốt cao, uống hạ sốt không đỡ, kèm thêm đau đầu, mệt, buồn nôn và nôn, kích thích, thay đổi ý thức nhẹ, phụ huynh cần đưa trẻ vào viện ngay để được bác sỹ thăm khám, có biện pháp điều trị kịp thời.

Hiện nay, ở Việt Nam đã có vắc xin ngừa viêm não Nhật Bản, viêm màng não mủ do HIB, vắc xin viêm màng não do mô cầu type A, C, vắc xin ngừa phế cầu...

Do đó, để phòng tránh bệnh cho trẻ, các gia đình cần cho trẻ đi tiêm vắc xin phòng bệnh theo đúng độ tuổi, đúng thời gian và cần thực hiện vệ sinh cá nhân sạch sẽ.