Sử dụng Vitamin A cho trẻ

Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng tan trong dầu cần thiết cho sự phát triển thể chất và góp phần tăng cường hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng.

Vitamin A có ảnh hưởng như thế nào đến trẻ?

Vitamin A có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ.

• Tăng trưởng: Tham gia vào quá trình phân chia tế bào giúp trẻ tăng trưởng khỏe mạnh và phát triển bình thường. Bên cạnh vitamin D, vitamin A cũng có vai trò hỗ trợ quá trình phát triển xương và phát triển cơ thể ở trẻ. Trẻ sẽ chậm lớn, kém phát triển chiều cao, còi cọc và suy dinh dưỡng nếu thiếu vitamin A.
• Thị giác: Đối với mắt, vitamin A có hai vai trò chính: ngăn ngừa bệnh viêm nhãn cầu (bất thường trong phát triển giác mạc và kết mạc) và dẫn truyền quang học. Ngoài ra, vitamin A còn rất quan trọng đối với sự biệt hóa và tính toàn vẹn của tế bào trong mắt. Vitamin A giúp tăng cường thị lực, tạo ra sắc tố võng mạc giúp mắt có thể quan sát được. Bổ sung đầy đủ vitamin A giúp bảo vệ chống lại một số bệnh về mắt trong điều kiện thiếu ánh sáng. Trẻ bị giảm khả năng nhìn lúc ánh sáng yếu, dân gian thường gọi là “quáng gà”chính là biểu hiện sớm ở trẻ khi thiếu vitamin A. Thiếu vitamin A nặng sẽ gây ra bệnh “Khô mắt”, nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến mù vĩnh viễn.
• Bảo vệ biểu mô: Vitamin A giúp bảo vệ sự toàn vẹn của các biểu mô, giác mạc mắt, biểu mô da, niêm mạc đường hô hấp, ruột non và các tuyến bài tiết. Thiếu vitamin A làm giảm tiết chất nhầy và tăng ức chế sự sừng hóa, khiến mắt trẻ bị khô, da trở nên sần sùi, nứt nẻ.
• Miễn dịch: Một trong những chức năng quan trọng của vitamin A chính là tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Vitamin A tác động đến sức khỏe miễn dịch bằng cách kích thích các phản ứng bảo vệ cơ thể bạn khỏi bệnh tật và nhiễm trùng. Trẻ dễ bị nhiễm trùng hoặc mắc các bệnh như sởi, tiêu chảy, viêm đường hô hấp, viêm tai nếu thiếu vitamin A.

Nguồn cung cấp vitamin A cho trẻ

Sữa mẹ luôn là nguồn cung cấp vitamin A dồi dào cho trẻ, vì thế nên nuôi con bằng sữa mẹ, nhất là trong 6 tháng đầu tiên. Trẻ dưới 6 tháng tuổi bú mẹ hoàn toàn không cần bổ sung vitamin A liều cao.

Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, nên bổ sung vào khẩu phần ăn cho trẻ nhằm đảm bảo đầy đủ các chất dinh dưỡng, các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A như thịt, cá, trứng, sữa, gan động vật có vú, bơ, pho mát, các loại rau xanh, trái cây có màu vàng đậm, xanh đậm, đỏ đậm như rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót, bông cải xanh, cà rốt, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc…

Cần sử dụng nhiều loại thực phẩm khác nhau một cách đa dạng và phong phú, cách chế biến hấp dẫn và hợp khẩu vị sẽ giúp trẻ tăng hấp thụ. Vì vitamin A tan trong dầu nên chế độ ăn đầy đủ chất béo sẽ giúp hấp thu tốt vitamin A. Bữa ăn của trẻ cần cân đối và có đủ chất đạm, dầu mỡ giúp tăng hấp thụ và chuyển hóa vitamin A.

Đặc biệt, trong thời kỳ mang thai và cho con bú, các mẹ cần ăn đủ chất, chú ý những thức ăn giàu vitamin A, giàu caroten, nhiều đạm và dầu mỡ. Nên cho trẻ bú mẹ đủ thời gian và chú ý tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ, nhất là bệnh sởi.

Nguyên nhân thiếu vitamin A ở trẻ

 Nguyên nhân thiếu vitamin A là do khẩu phần ăn chưa đáp ứng nhu cầu vitamin A. Trẻ em dưới 3 tuổi rất cần vitamin A để tăng trưởng. Nếu trẻ không được bú sữa mẹ, chế độ ăn của trẻ không cung cấp đủ vitamin A và chất béo, trẻ hay mắc các bệnh viêm hô hấp, tiêu chảy tái đi tái lại, sởi, nhiễm giun sán,… trẻ bị suy dinh dưỡng nặng cũng là nguyên nhân làm trẻ nhỏ dễ bị thiếu vitamin A.

 Đối tượng dễ bị thiếu vitamin A là:

• Trẻ em dưới 3 tuổi dễ bị thiếu vitamin A do trẻ đang lớn nhanh cần nhiều vitamin A, ở tuổi này do chế độ nuôi dưỡng thay đổi (giai đoạn ăn bổ sung, cai sữa) và dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nên có nguy cơ thiếu vitamin A rất cao.
• Trẻ dưới 5 tuổi bị mắc các bệnh sởi, viêm đường hô hấp cấp, tiêu chảy kéo dài và suy dinh dưỡng nặng có nguy cơ thiếu vitamin A.
• Bà mẹ đang cho con bú nhất là trong năm đầu, nếu ăn uống thiếu vitamin A thì trong sữa sẽ thiếu vitamin A dẫn đến thiếu hụt vitamin A ở trẻ nhỏ. Trẻ không được bú mẹ thì nguy cơ thiếu vitamin A càng cao.

Dấu hiệu thiếu vitamin A:

 Trẻ thiếu vitamin A có biểu hiện mệt mỏi, kém ăn, chậm lớn, da khô, tóc dễ rụng, thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa, viêm phế quản, viêm mũi họng… Tổn thương đặc trưng ở mắt gồm: quáng gà, khô kết mạc, vệt Bitot, khô giác mạc, loét giác mạc, sẹo giác mạc, khô đáy mắt.

  Phòng ngừa hiệu quả việc thiếu vitamin A

• Bảo đảm ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, nhất là bổ sung những loại thức ăn giàu vitamin A như gan, trứng, sữa, dầu cá, đu đủ, xoài chín, gấc, cà rốt, khoai lang, các loại rau xanh đậm màu.
• Thời kỳ mang thai và cho con bú bà mẹ cần ăn đủ chất, chú ý thức ăn giàu vitamin A, giàu chất caroten, nhiều đạm, dầu mỡ. Cho trẻ bú mẹ đủ thời gian và chú ý tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ, nhất là bệnh sởi.
• Bảo đảm nuôi dưỡng trẻ từ khi ăn bổ sung, bữa ăn cần có đầy đủ chất dinh dưỡng và vitamin A. Cần sử dụng nhiều loại thực phẩm khác nhau cho phong phú và đa dạng, chế biến hấp dẫn và hợp khẩu vị sẽ góp phần làm tăng hấp thu.
• Ưu tiên các loại thực phẩm giàu vitamin A và caroten. Bữa ăn cần cân đối và có đủ chất đạm, dầu mỡ giúp tăng hấp thu và chuyển hóa vitamin A.
• Hiện nay, nhà nước tổ chức 2 đợt uống vitamin A mỗi năm, cứ mỗi 6 tháng một lần, những bé trong độ tuổi từ 6- 36 tháng tuổi, các bậc phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế địa phương để trẻ được uống vitamin A định kỳ. Liều lượng Vitamin A uống theo lứa tuổi của trẻ như sau: