Hồi sinh diệu kỳ trái tim non bị lỗi nhịp

Ngày thành Vinh bước vào tiết trời mùa thu, Bệnh viện Sản Nhi hân hoan niềm vui lớn: Bé gái Vinh Nhi, tên khai sinh Lầu Y Thảo (con mẹ Lầu Y Bi) đã khỏe mạnh, được xuất viện về nhà sau ca phẫu thuật tim bẩm sinh phức tạp.

Trước đó, tháng 6/2021, các bác sỹ chuyên khoa của Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An chuẩn bị gấp rút cho ca phẫu thuật cân não, lần đầu tiên diễn ra tại Nghệ An. Bé sơ sinh phải trải qua ca đại phẫu thuật mang tính sinh tử: chuyển gốc động mạch – một trong những bệnh lý bẩm sinh phức tạp nguy hiểm bậc nhất của trẻ.

Ca bệnh tim bẩm sinh phức tạp, hiếm gặp

Ngày 04/6/2021, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An tiếp nhận bé sơ sinh 2 tuần tuổi con mẹ Lầu Y Bi (Kỳ Sơn - Nghệ An) bị tím tái, suy hô hấp cấp tính, mắc bệnh tim bẩm sinh hiếm gặp. Bé được chuyển lên chăm sóc, điều trị, hồi sức tích cực tại khoa Hồi sức Sơ sinh.

Phát hiện sự bất thường hiếm gặp của trẻ, Bệnh viện tiến hành hội chẩn toàn viện, xác định bệnh nhi mắc tim bẩm sinh: chuyển gốc động mạch - là khuyết tật nghiêm trọng của tim, biểu hiện ngay sau khi sinh ra. Bệnh lý chuyển gốc động mạch thường được phát hiện trước khi sinh hoặc trong những giờ đầu tiên đến vài tuần sau khi sinh ra. Đây là bệnh lý tim bẩm sinh phức tạp và có thể tử vong ngay trong những ngày đầu đời.

Bình thường, cấu tạo giải phẫu của tim đó là động mạch chủ xuất phát từ tâm thất trái mang máu đỏ tươi giàu oxy đi nuôi cơ thể, động mạch phổi xuất phát từ tâm thất phải mang máu đỏ thẫm ít oxy lên phổi để nhận oxy và máu quay về tim trái sau đó đi nuôi cơ thể. Nhưng trái tim bé Lầu Y Thảo lại bị bất thường là động mạch chủ và động mạch phổi hoán đổi vị trí cho nhau, dẫn đến thay đổi dòng máu lưu thông khắp cơ thể, gây tình trạng thiếu ô-xy trong máu đi từ tim đến các cơ quan còn lại. Trẻ cần phải tiến hành phẫu thuật ngay trong những ngày đầu đời. Nếu không phát hiện kịp và phẫu thuật, trẻ sẽ tử vong ngay trong thời kỳ sơ sinh. Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đã hội chẩn với tuyến trên, và khuyên gia đình chuyển bé ra Bệnh viện Trung ương, song với hoàn cảnh gia đình quá khó khăn, bố của bé cũng đang điều trị tại 1 bệnh viện khác tại thành phố Vinh, nên mẹ bé không thể đem con đi xa để điều trị. gia đình quyết đặt trọn niềm tin nơi các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An để chữa trị cho bé.

“Không thể buông tay, phải cứu cháu bé bằng giá nào. Ca phẫu thuật mang tính lịch sử, chinh phục đỉnh cao Y học của kỹ thuật mổ tim hở, chuyển gốc động mạch đầu tiên cần chuẩn bị thật kỹ để được thực hiện tại Nghệ An. Tất cả các chuyên khoa Tim mạch, Hồi sức Sơ sinh, Hồi sức ngoại khoa, Ngoại khoa, Gây mê Hồi sức, tuần hoàn ngoài cơ thể sẵn sàng vào cuộc, từng chuyên khoa kết nối hội chẩn cẩn thận với chuyên gia tuyến trung ương, chuẩn bị kỹ càng tất cả các phương án phẫu thuật, điều trị cho bệnh nhi”. Đó là quyết định của Tiến sỹ, BSCKII. Tăng Xuân Hải, Giám đốc Bệnh viện sau rất nhiều cuộc họp bàn luận chuyên môn cân não của các chuyên khoa. Song hành đó, những phương án hỗ trợ chi phí điều trị và phẫu thuật được Ban Giám đốc BV đưa ra.

Nếu nhận định kỹ thuật phẫu thuật tim hở đã là đỉnh cao của Y học, thì đảo gốc động mạch còn đặc biệt khó hơn nữa, do khi mổ cần phải chuyển luôn gốc của 2 động mạch vành phải và trái có đường kính rất nhỏ, khó nhìn rõ bằng mắt thường mà phải dùng kính lúp phóng đại gấp 5 lần mới có thể thực hiện được kỹ thuật, với độ di lệch cho phép từ 0.2-0.5mm. Mọi điều phải thật sự hoàn hảo, bởi nếu sai lệch chút ít, sẽ ảnh hưởng đến tính mạng cháu bé do đây là mạch máu nhỏ nuôi sống trái tim cháu bé.

Những phút giây nghẹt thở “giải cứu” trái tim nhỏ

Sáng ngày 17/6/2021, chị Lầu Y Bi ở ngoài phòng chờ mổ luôn nghĩ về cô con gái bé nhỏ mà ruột gan như lửa đốt. Chỉ vài phút nữa thôi, con gái bé nhỏ của chị sẽ bước vào cuộc chiến “sinh tử” giành lại sự sống. Lúc này đây, chỉ có mẹ bên cạnh con, bởi bố cháu bé cũng đang phải nằm điều trị ở bệnh viện khác.

Cùng thời điểm, ê-kíp phẫu thuật tim hở trong phòng mổ đã sẵn sàng bước vào ca đại phẫu. Bé gái nặng 2900 gram, đặt trọn sinh mạng trong tay các y, bác sỹ. Cuộc mổ căng thẳng kéo dài 13 tiếng đúng nghĩa là cuộc chiến sinh- tử. BSCKII. Đinh Xuân Hương – Phó GĐ BV trực tiếp tổng chỉ đạo cuộc đại phẫu thuật. Từng diễn biến nhỏ nhất của ca mổ được êkip báo cáo trực tuyến với Ban Giám đốc Bệnh viện ở vòng ngoài; và các thầy tuyến trung ương để nhận được những hướng dẫn chuyên môn chuẩn xác nhất . Quá trình phẫu thuật được chia làm nhiều giai đoạn như gây mê, máy tim nhân tạo thay thế tim, làm tim ngừng đập, phẫu thuật, cho tim đập lại, hồi sức tích cực trong và sau mổ.

Bác sỹ Gây mê Hồi sức tiến hành gây mê cho bé

Để bảo đảm kết quả sửa dị tật tim sau mổ, tim của cháu bé có thể hoạt động được như quả tim bình thường, các bác sĩ phải chuyển lại vị trí của động mạch chủ và động mạch phổi cho nhau. Phần phức tạp nhất của phẫu thuật là các bác sĩ sẽ phải chuyển lại vị trí của các động mạch vành với kích thước rất nhỏ (khoảng 0,5mm) với độ chính xác gần như tuyệt đối để bảo đảm tưới máu của tim sau phẫu thuật được bình thường. Đồng thời, bác sỹ ngoại khoa phẫu thuật sửa chữa các dị tật trong tim : lỗ thông liên nhĩ, thông liên thất. Cuộc đại phẫu kéo dài, phải tập trung cao độ 13 tiếng, là từng đấy thời gian các bác sỹ không ăn, không uống, đứng yên tại chỗ, tập trung phẫu thuật. Tham gia vào cuộc đua với thời gian để giành giật sự sống cho bé; cũng như đảm bảo cho chạy máy tim phổi an toàn (mỗi phổi nhân tạo chỉ có tác dụng trong 6h) và đảm bảo môi trường phòng mổ vô khuẩn, kíp phẫu thuật đã tranh thủ từng giây, từng phút để hoàn thành cuộc mổ kịp thời gian nhanh nhất có thể.

Êkip Gây mê - Hồi sức - Phẫu thuật ngoại khoa phối hợp phẫu thuật tim

Đồng hành cùng các phẫu thuật viên khoa Ngoại, là các bác sỹ gây mê và hồi sức ngoại khoa. Trong quá trình phẫu thuật tim hở kéo dài nhiều tiếng đồng hồ, đòi hỏi rất nhiều kinh nghiệm và hiểu biết cũng như kỹ năng để có thể tiến hành gây mê và hồi sức bảo đảm an toàn cho bệnh nhi trong quá trình phẫu thuật. Thành công của ca mổ là sự phối hợp tốt và ăn ý giữa các phẫu thuật viên, kíp gây mê, chạy máy tim phổi nhân tạo và hồi sức sau mổ.

“Trong quá trình phẫu thuật tim hở, nhất là với những bệnh nhân có cân nặng dưới 3 kg thì việc gây mê và chạy tim phổi nhân tạo vô cùng khó khăn, quá trình hồi sức sau phẫu thuật tiếp tục là cuộc chiến rất khó khăn không kém. Theo dõi sát sao từng phút, chăm sóc toàn diện, tất cả quá trình chăm sóc sau mổ được các bác sỹ thực hiện theo phác đồ hiện đại và phù hợp. Với trang thiết bị hiện đại như máy theo dõi đa thông số theo dõi các chỉ số huyết động liên tục, Thở cao tần HFO, máy lọc máu liên tục, máy hạ thân nhiệt,... kết hợp kiến thức chuyên sâu về hồi sức nhi khoa từ các y bác sĩ. Bệnh nhân được hỗ trợ tối ưu để hồi phục sau phẫu thuật đầy diệu kỳ.” – Tiến sỹ Trần Minh Long, Phó Trưởng khoa Hồi sức ngoại khoa chia sẻ.

Ca phẫu thuật chuyển gốc động mạch, cứu sống bé Lầu Y Thảo tại Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đã khẳng định khả năng, ý chí cầu thị của các bác sĩ Nghệ An, đồng thời tạo niềm tin cho người dân, dù bệnh có nhiều khó khăn vẫn được điều trị thành công ngay tại Tỉnh nhà. “Vinh Nhi” – tên gọi thân thương do lãnh đạo Bệnh viện đặt tặng cho con, như một dấu ấn theo con mãi về sau, nơi con được tái sinh lần nữa. Núi rừng, bản làng Kỳ Sơn là nơi con chào đời, và Bệnh viện Sản Nhi, tại thành phố Vinh là nơi sự sống con được các bác sỹ gìn giữ./.