Xét nghiệm hóa sinh trong dịch não tủy và những điều cần thiết
Xét nghiệm dịch não tủy có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc chẩn đoán, điều trị và tiên lượng các bệnh liên quan đến hệ thần kinh trung ương. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp đến các bạn những thông tin quan trọng về xét nghiệm sinh hóa trong dịch não tủy.
1. Xét nghiệm dịch não tủy là gì?
Là phương pháp cận lâm sàng, được thực hiện với mục đích kiểm tra tình trạng dịch não tủy, đo áp lực dịch, từ đó chẩn đoán, điều trị và tiên lượng các bệnh liên quán tới hệ thần kinh trung ương như tủy, viêm màng não, ung thư não,.....
Hệ thống dịch não tủy
Ở người khỏe mạnh, dịch não tủy bình thường trong suốt, không màu. Áp lực dịch não tủy bình thường rơi vào khoảng 60-150 mmH2O. Thành phần hóa sinh trong dịch não tủy bao gồm: Protein, glucose, chloride...
2. Các chỉ số cơ bản về xét nghiệm hóa sinh trong dịch não tủy
Xét nghiệm hóa sinh trong dịch não tủy là một phần trong các thông số cần đánh giá khi thực hiện xét nghiệm não tủy, kết hợp với đánh giá đặc điểm khác của dịch não tủy như màu sắc, áp lực, xét nghiệm tế bào hồng cầu, bạch cầu, tế bào ác tính, soi tươi định danh vi khuẩn, nuôi cấy dịch não tủy. Một kết quả xét nghiệm hóa sinh trong dịch não tủy cần bao gồm các thành phần cơ bản sau:
3.1. Protein
Protein là một thành phần trong dịch não tủy bình thường với nồng độ khoảng 0.15 -0.45g/L (ở trẻ sơ sinh: 0.15-1.3g/L).
Việc đo protein toàn phần trong CSF rất quan trọng để phát hiện tình trạng tăng độ thẩm thấu của hàng rào máu/não chặn các protein huyết tương hoặc để phát hiện tình trạng tăng sản sinh globulin miễn dịch nội tủy mạc. Độ thẩm thấu của màng máu não tăng có thể là do các tình trạng như u não, xuất huyết não hoặc viêm do bệnh viêm màng não do vi khuẩn hoặc vi-rút, viêm não hoặc bại liệt. Việc xác định nồng độ tổng hợp globulin miễn dịch nội tủy mạc tăng rất quan trọng trong chẩn đoán các bệnh hủy myelin như đa xơ cứng.
3.2. Glucose
Bên cạnh protein, glucose cũng là một thành phần trong dịch não tủy bình thường với nồng độ trong khoảng 2.2-3.9 mmol/l, tương đương khoảng 2/3 nồng độ glucose trong máu.
Nồng độ đường trong dịch não tủy thay đổi tùy thuộc vào nồng độ đường máu, vì vậy khi thực hiện xét nghiệm hóa sinh trong dịch não tủy luôn cần kết hợp với xét nghiệm đường máu. Khi glucose trong máu giảm, tỷ lệ giữa đường trong dịch não tủy và máu có thể tăng lên và ngược lại khi đường máu tăng, tỷ lệ này có thể giảm xuống thấp hơn giá trị bình thường.
Glucose trong dịch não tủy thường gặp là giảm glucose trong nhiều bệnh lý khác nhau như viêm màng não do vi khuẩn hoặc do nấm, viêm mạch, sarcoidose, ... Sự giảm glucose kết hợp với tăng protein, và sự xuất hiện của bạch cầu, vi khuẩn trong dịch não tủy là chỉ điểm cho một tình trạng viêm màng não mủ. Ngược lại, glucose dịch não tủy thường chỉ tăng ít trong các bệnh lý hệ thần kinh như viêm não, tăng áp lực nội sọ, ... và tăng nhiều nếu người bệnh có hôn mê do đái tháo đường.
3.3 Chloride
Chloride bình thường trong dịch não tủy khoảng từ 120 - 130 ml/l. Lượng chloride trong dịch não tủy thường ít biến đổi theo các tình trạng bệnh lý, giảm trong viêm màng não do lao.