Bệnh màng trong ở trẻ sơ sinh
Hội chứng suy hô hấp, hay còn gọi là bệnh màng trong, là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh non tháng do sự thiếu hụt Surfactant và là nguyên nhân gây bệnh tật và tử vong hàng đầu ở trẻ non tháng.
Yếu tố nguy cơ
Non tháng: ở trẻ non tháng, surfactant thiếu hụt và kém chất lượng; sơ sinh càng non tháng, mức độ suy hô hấp càng nặng.
Thiếu oxy mô, toan chuyển hóa, hạ thân nhiệt, huyết áp thấp, hít phân su, xuất huyết phổi, phù phổi, thở máy không phù hợp (Vt cao, thiếu PEEP, FiO2 quá cao),... gây bất hoạt surfactant, càng làm nặng tình trạng hô hấp.
Các yếu tố nguy cơ khác: mẹ tiểu đường, sinh mổ, sinh ngạt.
Lâm sàng
Trẻ non tháng, triệu chứng suy hô hấp xuất hiện ngay sau sinh hoặc vài giờ sau sinh, bao gồm:
Thở nhanh
Thở rên, phập phồng cánh mũi, co kéo hõm ức, liên sườn, co lõm ngực.
Giai đoạn muộn: tím, lừ đừ, thở không đều, ngưng thở.
Nghe phổi: rì rào phế nang giảm.
Cận lâm sàng
Khí máu động mạch
Công thức máu, chức năng đông máu, CRP, cấy máu nếu nghi ngờ nhiễm trùng
Đường huyết
X-quang phổi
Siêu âm não nếu nghi ngờ xuất huyết não
Siêu âm tim nếu nghi ngờ tim bẩm sinh
Chẩn đoán
Lâm sàng: trẻ non tháng, suy hô hấp xuất hiện ngay sau sinh hoặc vài giờ sau sinh.
Cận lâm sàng:
Khí máu động mạch: PaO2 giảm, PaO2 tăng.
X- quang phổi: hình ảnh dạng lưới hạt đều lan tỏa như kính mờ hai phế trường kèm hình ảnh khí nội phế quản, giảm thể tích phổi. Mức độ nặng theo X-quang chia làm 4 độ:
Độ I: Mờ dạng nốt nhỏ (xẹp phế nang) lan tỏa hai bên, không thấy mạch máu phổi.
Độ II: Mờ dạng lưới nốt lan tỏa hai bên, có phế quản đồ vùng trung tâm.
Độ III: Mờ toàn bộ hai phổi, các đường trung thất và vòm hoành còn thấy nhưng không rõ. Phế quản đồ rõ nét.
Độ IV: Mờ toàn bộ hai phổi, không thấy vòm hoành, xóa các đường trung thất, chỉ thấy phế quản đồ.
Hình ảnh Xquang bệnh nhân sơ sinh 1 ngày tuổi sinh non tháng ( 34 tuần 2 ngày)
Phòng ngừa
Sử dụng Corticosteroid trước sinh cho những sản phụ đang mang thai với tuổi thai 23-34 tuần có nguy cơ sinh non. Thời gian sử dụng corticoid trước sinh ít nhất 48 giờ mới có hiệu quả.
Sử dụng CPAP sớm cho trẻ non tháng.