Hưởng ứng Ngày Đái tháo đường Thế giới năm 2025
Hiện nay, tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) trên toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng và có xu hướng trẻ hóa. Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tốc độ tăng cao nhất thế giới, với số người tiền ĐTĐ ước tính gấp ba lần số người đã được chẩn đoán mắc bệnh.
Ngày 14/11 hằng năm được Liên Hợp Quốc chọn là Ngày Đái tháo đường Thế giới, nhằm tưởng nhớ Frederick Banting – người cùng Charles Best tìm ra insulin năm 1922, mở ra bước ngoặt trong điều trị và cứu sống hàng triệu bệnh nhân mắc bệnh ĐTĐ trên toàn thế giới.
Theo Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới (IDF), hiện có khoảng 450 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với bệnh ĐTĐ, trong đó 90% là ĐTĐ típ 2. Đáng lo ngại, gần 50% trong số này chưa được chẩn đoán, dẫn đến việc phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn khi đã có biến chứng như mù lòa, suy thận, đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc cắt cụt chi.
Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, kết hợp thay đổi lối sống, bệnh nhân có thể kiểm soát tốt đường huyết, ngăn ngừa hoặc làm chậm các biến chứng mạn tính nguy hiểm.
Năm 2025, Ngày Đái tháo đường Thế giới được tổ chức với chủ đề “Bệnh đái tháo đường và sức khỏe toàn diện”, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo mọi người – đặc biệt là những người đang sống chung với ĐTĐ – đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế, hỗ trợ phù hợp và môi trường làm việc không kỳ thị, phân biệt đối xử.
Đây cũng là lời kêu gọi cộng đồng cùng chung tay nâng cao nhận thức, chủ động phòng ngừa và kiểm soát bệnh ĐTĐ – một trong những thách thức y tế lớn của thế kỷ 21.
Đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) là tình trạng rối loạn dung nạp glucose xuất hiện hoặc được phát hiện lần đầu trong thời kỳ mang thai. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 1 trong 6 phụ nữ mang thai trên toàn cầu bị ảnh hưởng bởi ĐTĐTK. Tại Việt Nam, tỷ lệ này dao động từ 10–20% tùy khu vực và nhóm nguy cơ.
ĐTĐTK thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng nếu không được phát hiện và kiểm soát tốt, có thể gây nhiều hậu quả cho cả mẹ và bé như: thai to, sinh khó, tăng nguy cơ mổ lấy thai, hạ đường huyết sơ sinh, vàng da, thậm chí tăng nguy cơ mắc ĐTĐ típ 2 ở cả mẹ và con sau này.
Các chuyên gia khuyến cáo, mọi phụ nữ mang thai nên được sàng lọc ĐTĐTK trong khoảng tuần thai thứ 24–28, hoặc sớm nếu có yếu tố nguy cơ như: béo phì, tiền sử sinh con to, người thân mắc ĐTĐ, tiền sử sẩy thai liên tiếp...
Để phòng ngừa và kiểm soát bệnh ĐTĐ, mỗi người cần:
- Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế đường và tinh bột đơn.
- Tăng cường vận động nhẹ nhàng, phù hợp với từng giai đoạn thai kỳ.
- Theo dõi đường huyết định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.
- Tái khám sau sinh để đánh giá nguy cơ mắc ĐTĐ típ 2 trong tương lai.
Nhận thức đúng và chủ động sàng lọc ĐTĐTK không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của người mẹ trong thai kỳ, mà còn góp phần đảm bảo sức khỏe toàn diện cho cả mẹ và bé, đúng với thông điệp của Ngày Đái tháo đường Thế giới năm 2025.