Vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong chấn thương sọ não ở trẻ em

Chấn thương sọ não (CTSN) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật ở trẻ em. Việc chẩn đoán và xử trí kịp thời đóng vai trò sống còn, đặc biệt trong những giờ đầu sau tai nạn. Trong đó, chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) là phương tiện chẩn đoán hình ảnh được ưu tiên hàng đầu, giúp đánh giá nhanh chóng và chính xác tình trạng tổn thương nội sọ.

Tại sao trẻ em dễ bị tổn thương não khi bị chấn thương?

• Hộp sọ trẻ còn mềm, xương chưa cốt hóa hoàn toàn
• Não đang trong giai đoạn phát triển, dễ bị tổn thương lan tỏa
• Trẻ nhỏ chưa có khả năng tự bảo vệ khi ngã hoặc va đập
• Dấu hiệu CTSN ở trẻ đôi khi không điển hình, dễ bị bỏ sót nếu không có phương tiện chẩn đoán hình ảnh hỗ trợ

CT Scan trong chấn thương sọ não – Vai trò then chốt

Chụp CT sọ não là phương pháp nhanh chóng – chính xác – ít xâm lấn, đặc biệt hữu ích trong các tình huống cấp cứu. CT cho phép bác sĩ:

Phát hiện các tổn thương nội sọ bao gồm:

• Tụ máu ngoài màng cứng, dưới màng cứng, dưới nhện
• Xuất huyết não, dập não, phù não
• Gãy xương sọ, rạn nứt hộp sọ, vỡ nền sọ
• Dị dạng cấu trúc hoặc bất thường thứ phát sau chấn thương
• Xác định có cần can thiệp ngoại khoa (phẫu thuật mở sọ dẫn lưu máu tụ)
• Quyết định nhập viện, theo dõi hay chuyển tuyến
• So sánh tổn thương sau thời gian điều trị
• Đánh giá nguy cơ biến chứng như phù não tăng dần, tụ máu thứ phát

> Hướng dẫn xử trí:

Theo dõi diễn tiến:

 Khi nào cần chụp CT cho trẻ bị chấn thương đầu?

Chụp CT không phải lúc nào cũng cần thiết. Bác sĩ sẽ đánh giá lâm sàng để quyết định, dựa trên các yếu tố nguy cơ như:

⚠️ Chỉ định chụp CT sọ não cấp cứu khi:

• Trẻ mất ý thức sau va đập đầu
• Nôn ói nhiều lần, đau đầu dữ dội
• Co giật, liệt tay chân hoặc rối loạn tri giác
• Có dấu hiệu gãy sọ (máu chảy từ tai, bầm quanh mắt, tai)
• Trẻ <2 tuổi bị té từ độ cao > 90 cm hoặc có sưng lớn vùng đầu
• Thang điểm Glasgow ≤ 13 hoặc giảm sau theo dõi

 Lưu ý: Với các trường hợp nhẹ, có thể theo dõi lâm sàng sát trong vài giờ đầu trước khi quyết định chụp.

 Liều tia CT có an toàn cho trẻ em không?

• Chụp CT có sử dụng tia X, nhưng tại các bệnh viện hiện đại, liều tia được điều chỉnh phù hợp với tuổi, cân nặng và vùng khảo sát.
• Bệnh viện sử dụng máy CT đa lát đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ.
• Theo dõi sát các dấu hiệu thay đổi tri giác, co giật, yếu liệt sau chấn thương
• Không nên quá lo lắng về tia xạ – chụp đúng chỉ định không gây hại về lâu dài
• Hỗ trợ trẻ phục hồi bằng dinh dưỡng, tâm lý và vận động phù hợp

 Vai trò của phụ huynh sau khi trẻ chụp CT:

Cắt lớp vi tính là công cụ không thể thay thế trong chẩn đoán chấn thương sọ não ở trẻ em. Việc sử dụng hợp lý, đúng chỉ định, cùng với thiết bị hiện đại và quy trình kiểm soát liều xạ nghiêm ngặt, giúp trẻ được chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và phục hồi tối ưu.